Home » Blog » Disruptie als kans: hoe kleine irritaties leiden tot grote disruptieve innovaties

Disruptie als kans: hoe kleine irritaties leiden tot grote disruptieve innovaties

Wat hebben Nokia, Yahoo! en Blockbuster met elkaar gemeen? Het zijn alle drie bedrijven die in 1998 extreem succesvol waren en aan de leiding gingen in hun markt. Maar toch zijn ze van hun troon gestoten door een disruptor in hun sector. Dit fenomeen, disruptie, leidt ertoe dat marktleiders op den duur vaker wel dan niet het onderspit delven en voorbijgestreefd worden door disruptieve partijen. Deze nieuwe organisaties ontwikkelen disruptieve innovaties, de markt raakt ontwricht en de koppositie in de markt wordt overgenomen.
Wat is disruptie definitie

Als organisatie wil je geen slachtoffer worden van disruptie. Maar hoe voorkom je dat? Houd je ogen open, kijk om je heen en blijf kansen in de markt herkennen. Zet eens die andere bril op en kijk met een disruptief perspectief naar je huidige aanbod van diensten en producten. Stel de status quo ter discussie. Zoek naar de klassieke grenzen en elementen van de bedrijfsvoering. Durf zaken anders aan te pakken. Stel de klant radicaal centraal en durf je businessmodel om te toveren. Ja echt, disruptie vereist lef!

Als BRIL innovatie werken we dan ook vaak vanuit de bril van disruptie om tot nieuwe ideeën of concepten te komen voor je eigen organisatie.

Wat is disruptie en hoe ontstaat er disruptie?

De betekenis van disruptie is ontwrichting of uiteenscheuring. 

Disruptie kan hele markten ontwrichten of bestaande, grote organisaties ten val brengen, waardoor ze hun voorsprong in de markt (voorgoed) uit handen moeten geven. 

Disruptie ontstaat als succesvolle organisaties die geconfronteerd worden met verandering, hardnekkig blijven doen wat ze altijd deden. En je weet wat er gebeurt als je doet wat je altijd deed, dan krijg je wat je altijd kreeg … Gevestigde bedrijven zijn bang om te veel van het oude te verliezen als ze het nieuwe adopteren. Ze hebben een blinde vlek voor innovatie en zien aanvankelijk niet wat ‘anders denken en doen’ ze gaat opleveren. Maar als duidelijk wordt dat disruptie een bedreiging gaat vormen, zullen ze in actie moeten komen om hun marktaandeel te beschermen!

Kenmerken van Disruptie

Disruptie is geen bedreiging maar een kans

Disruptie is iets ‘ongrijpbaars’. Veel organisaties krijgen er maar geen ‘grip’ op en worden ingehaald door organisaties die het wel ‘snappen’. Disruptieve innovatie klinkt daarom voor veel organisaties best angstaanjagend. Maar disruptie is geen bedreiging, het is juist een kans in dit snel veranderende en concurrerende landschap van vandaag de dag. De kunst zit in het vinden van de juiste koers om als organisatie disruptief gedrag eigen te maken en zelf te gaan ‘disrupten’ om concurrentie de baas te blijven.

Van kernklanten naar aanspreken van een nieuwe doelgroep

Toch hebben veel bedrijven moeite om te reageren op disruptieve innovaties omdat ze te veel gefocust zijn op hun huidige klanten en markten. Ze wijzen middelen vooral toe aan de verbetering van bestaande producten en diensten, in plaats van te investeren in nieuwe ideeën waarmee ze hun eigen businessmodel kunnen kannibaliseren. Disruptie is pas disruptief als de wijziging een bestaand businessmodel volledig omgooit, en vervolgens nieuwe innovaties op gang brengt. Deze disruptieve innovaties slaan doorgaans aan bij een andere klantgroep. Ze oefenen aantrekkingskracht uit op klanten die het tot dan toe zonder het product deden. Juist bij deze klantgroep ligt het spreekwoordelijke ‘gat in de markt’.

Op zoek naar hét gat in de markt!

De organisatie die weet welke markt rijp is voor disruptie, kan aan de slag met innovatie. Hét kenmerk van een markt die elk moment aan disruptie onderhevig kan worden, is een markt waarin bepaalde belemmeringen of beperkingen ‘nu eenmaal zo zijn’. In tegenstelling tot jaren geleden gaat het in de 21e eeuw niet meer om grote problemen (zoals het moeten kunnen wassen van je kleding, ziedaar het ontstaan van de wasmachine) maar om kleine, stimulerende irritaties. De meest succesvolle innovaties van vandaag de dag lossen ‘probleempjes’ op waarmee we al lang hebben leren leven.

Deze kleine irritaties zijn de perfecte voedingsbodem voor disruptieve innovaties. Wetten die in beton gegoten werden (“overnachten in hartje Amsterdam is nu eenmaal duur’’), worden door middel van radicaal omgekeerde businessmodellen tóch doorbroken. Op locaties waar peperdure hotelkamers continu zijn volgeboekt, biedt Airbnb betaalbare alternatieven.

Business Model AirBNB
En decennialang accepteerden we domweg dat taxiritten ‘uber’ duur zijn en dat je ze besteld door het taxibedrijf op te bellen. Deze acceptatie bevatte echter een probleem dat opgelost diende te worden. Uber ontwrichte de markt: tegenwoordig bestel via een appje je een taxi die snel ter plaatse is, je hoeft niet meer te onderhandelen over de prijs en zie je van tevoren bij wie je in de auto stapt.

Voorbeelden van disruptie

  1. Nokia moest zijn meerdere erkennen in Apple. Apple (een disruptor ‘uit het boekje’) wist digitale innovaties razendsnel te integreren in hun producten en dienstverlening. Nokia voerde een vaste koers, reageerde niet snel genoeg en de iPhone bleek zo’n disruptieve gamechanger dat Nokia er niet tegen bestand was.
  2. Yahoo! verloor zijn koppositie aan Google. Yahoo! bleef vasthouden aan het verouderde bedrijfsmodel van portal en mediabedrijf, terwijl Google de zoekmachine-markt disruptief veranderde. Met Google Ads als disruptieve business model werd de zoekmachine zowel aantrekkelijk voor gebruikers als adverteerders.
  3. Blockbuster werd van zijn troon gestoten door Netflix. Als marktleider hield Blockbuster jarenlang vast aan het huidige businessmodel: het verhuren van banden en dvd’s via dure winkelpanden. Een nieuw, fris bedrijf ontwricht de markt door in één klap in te spelen op de nieuwe consumentenbehoefte: gemak en snelheid. Netflix bood klanten eerst een dvd-verhuurmodel per post aan en stapte daarna snel over naar een streamingdienst waarmee Netflix de dominante marktpositie van Blockbuster overnam.
Disruptie Netflix

Vechten tegen disruptie of disruptie omarmen?

Wat moet je als organisatie nu uiteindelijk met disruptie? Is het iets waartegen je je continu tegen moet proberen te wapenen, of kun je een disruptief model inzetten om als organisatie te groeien?

Als er iets is wat je als organisatie kunt doen om geen slachtoffer van disruptie te worden, dan is het je ogen open houden en nieuwe kansen in de markt blijven herkennen. Maar wellicht is dat ook wel het kernprobleem bij organisaties… wanneer innovatie eenmaal is doorgevoerd, en een nieuwe trend geboren is, hoe open sta je als organisatie dan nog voor de volgende innovatie? Ben je nog steeds op zoek naar het product dat je vorige product overbodig maakt? Ben je nog bereid om de kleine irritaties en onvolkomenheden van je eigen vondst op te lossen?

BRIL innovatie helpt jouw organisatie daar graag bij! Dit kan zijn om je ogen te openen, maar ook om te zorgen dat je zelf met disruptieve ideeën en/of concepten de markt kunt verrassen.