Innoveren in de zorg vraagt meer dan de introductie van nieuwe technologieën; het draait om het creëren van waarde en het anticiperen op veranderende behoeften. Hiervoor zijn creatieve oplossingen en een vernieuwde kijk op bestaande uitdagingen nodig. Oftewel, de zorg moet out-of-the-box! En dat is geen simpele vraag… wij weten als geen ander dat organisaties het lastig vinden van de gebaande paden te wijken. Maar om de zorgkloof te dichten zal de zorg het lef moeten hebben outside the box te denken en te doen. En dat pad gaan we in deze blog verkennen. Wat betekent innoveren in de zorg? Wat is het verschil tussen innoveren en out-of-the-box-denken? En wat kan de zorg leren van andere werelden? Zie deze blog als springplank om met een innovatieve bril 😉 naar de uitdagingen in de zorg te leren kijken.
Wat is innovatie in de zorg?
Voor ons is innovatie niets anders dan “iets op een andere manier doen, mét meer resultaat”. Om deze definitie te onderbouwen gaan we terug naar de betekenis van het woord innovatie. Het woord “innovatie” vindt zijn oorsprong in het Latijnse woord “innovatio”, wat staat voor vernieuwing of verandering. Het concept van innovatie heeft door de eeuwen heen verschillende betekenissen aangenomen, maar in zijn kern verwijst het naar het proces van het introduceren van iets nieuws of het verbeteren van bestaande methoden, producten of diensten. Innovatie impliceert niet alleen creativiteit en originaliteit, maar ook de daadwerkelijke implementatie van nieuwe ideeën om waarde toe te voegen of problemen op te lossen.
Als we kijken naar innovatie in de zorg, dan gaat innovatie verder dan het introduceren van nieuwe technologieën of behandelingen. Innovatie in de zorg kunnen we vanuit drie verschillende assen bekijken:
- Sociale innovatie: richt zich op het verbeteren van de interacties en relaties tussen zorgverleners, patiënten, familieleden, mantelzorgers en gemeenschappen.
- Procesinnovatie: het herontwerpen, optimaliseren en verbeteren van de zorgpaden en processen binnen zorginstellingen om de efficiëntie te verbeteren en de kosten te verlagen.
- Technologische innovatie: de ontwikkeling, implementatie en integratie van nieuwe technologieën om de gezondheidszorg te verbeteren. Van medische apparaten tot diagnostische instrumenten, elektronisch ingesproken patiëntendossiers (EPD’s), het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) en zorgrobots om gezondheidsgegevens te analyseren en ziektepatronen te identificeren.
Innovatie in de zorg gaat dus over het aanpakken van de uitdagingen waarmee de sector wordt geconfronteerd, het vinden van creatieve oplossingen voor complexe problemen en het anticiperen op veranderende behoeften van cliënten en zorgverleners op deze drie assen. Dit alles om de groeiende zorgkloof te kunnen dichten, dat zonder innovatiestrategie moeilijk te bereiken is.
Drie voorbeelden van innovatie in de zorg
Dat een innovatievisie en innovatiestrategie belangrijk is voor de zorg staat niet meer ter discussie. Het is wel vaak lastig om je als zorgorganisatie te moeten focussen op de brandjes van vandaag én tegelijkertijd ook bezig te zijn met toekomstige innovatie om de kwantiteit en kwaliteit van de zorg blijvend te garanderen. Gelukkig zien we tal van voorbeelden van innovatie in de zorg die laten zien dat het wel mogelijk is. Laten we eens drie voorbeelden uitlichten op de assen van zorginnovatie:
- Het Elisabeth Tweesteden Ziekenhuis heeft onlangs twee zelfmeet kiosken geïnstalleerd. Daarmee kunnen patiënten hun bloeddruk, hartslag, gewicht en BMI meten voorafgaand aan hun afspraak in het ziekenhuis. Een technologische innovatie, die het zorgproces ten goede komt.
- Als we het dan over sociale innovatie hebben, dan is het voorbeeld van Zorggroep Oude en Nieuw Land prachtig. Voor veel bewoners is het niet meer mogelijk om op vakantie te gaan, daarom komt de camping naar ze toe. Er wordt gedurende enkele weken een complete camping ingericht naast het woonzorgcentrum om bewoners het echte vakantiegevoel te laten ervaren en mooie herinneringen op te halen, samen met familie en vrienden.
- Maar ook op procesinnovatie zijn er talloze voorbeelden te vinden. Denk eens aan de huisartsenpost in het weekend. Daar hebben ze de manier waarop ze de aanloop in avonduren en het weekend organiseren heringericht. In plaats van direct naar het ziekenhuis rijden en drukte in de wachtkamer of in de enorme telefonische wachtrij aan te sluiten kun je je tegenwoordig via de website aanmelden, waardoor je binnen het uur teruggebeld wordt. In het gesprek vindt er een gerichte intake plaats met een inschatting, wel of geen bezoek aan het ziekenhuis en of beeldbellen volstaat. Vervolgens krijg je een afspraak. Kortom het proces is beter te managen en cliënten worden beter geholpen.
Wat is het verschil tussen innovatie in de zorg en out-of-the-box-denken in de zorg?
Hoewel out-of-the-box-denken en innovatie in de zorg vaak hand in hand gaan, is het belangrijk om het onderscheid tussen beide concepten te begrijpen. Out-of-the-box-denken verwijst naar het vermogen om conventionele denkpatronen te doorbreken en creatieve oplossingen te bedenken, die buiten de gebruikelijke kaders vallen. Het gaat om het verkennen van nieuwe perspectieven en het aanpakken van problemen op een originele en onverwachte manier. In dit geval, letterlijk op zoek naar oplossingen buiten de box van de traditionele gezondheidszorg.
Innoveren in de zorg: zet eens een andere bril op 😉
Juist ja, een andere BRIL opzetten! Daar komt onze bedrijfsnaam BRIL Innovatie vandaan. Maar waarom is dat zo belangrijk?
Stel je eens voor: je werkt bij de Bloedbank en je fietst naar je werk. Op je route fiets je door de levendige winkelstraat. Terwijl je om je heen kijkt, zie je een bonte mix van architectuur, winkels, reclameborden en mensen die voorbij flitsen. Temidden van al deze bedrijvigheid zie je plotseling iets interessants dat je aandacht vasthoudt. Wat staat daar nu op dat billboard langs de straat? Huh, dat lijkt verdomd veel op de kleuren van de Bloedbank! Je kijkt nog een keer goed en ziet dan dat het een reclame is van Odido (de nieuwe naam van Tele2 en T-mobile). Dat kan toch niet waar zijn? Direct op kantoor stap je naar je baas.
De Bloedbank kan hier twee dingen doen: Hetzij met gestrekt been vol in de aanval en zich in een merkenstrijd gooien. Óf die andere bril opzetten en er een win-win situatie van maken.
En dat is precies wat de Bloedbank heeft gedaan. Ze hebben ‘om’-gedacht over hoe ze er iets constructiefs van kunnen maken. Op LinkedIn hebben ze een oproep aan Odido geplaatst:
Dit voorbeeld illustreert precies de kracht van het wisselen van perspectief. Door af en toe een andere bril op te zetten en naar andere concepten en organisaties te kijken, kunnen organisaties een frisse blik werpen op hun eigen uitdagingen en mogelijkheden. Net zoals je dagelijkse fietstocht door de stad je kan inspireren met nieuwe ideeën en inzichten, kan het verkennen van andere branches en concepten organisaties helpen om innovatieve oplossingen te vinden. Dat is nou echt out-of-the-box als je het ons vraagt! ; )
En laten we daar mee doorgaan. We blijven ‘outside the box’ en gaan ontdekken wat de zorg kan leren van IKEA, CitizenM en Lego?
Innoveren in de zorg: zet eens een andere bril op 😉
Wist je dat IKEA in de top 3 staat van familieuitjes in Nederland? Zou het komen door de Zweedse balletjes, het ontbijtje voor een paar euro of de ballenbak? Enfin, wat maakt de IKEA nou zo interessant voor de zorg? Dat is het zogenaamde IKEA fenomeen of IKEA effect. Iedereen die weleens een kast heeft gekocht bij de IKEA kent dit gevoel. Ondanks al het uitzoekwerk, het door de IKEA struinen om de juiste spullen uit de juiste stelling bij elkaar zoeken, zelf scannen bij de kassa, de gebruiksaanwijzing ontcijferen, drie ruzies met je partner…en toch was je APETROTS toen die kast eindelijk in elkaar stond. Dat noemt men dus het IKEA effect! Als we dingen zelf mogen doen en het gevoel krijgen dat we zelf waarde toevoegen aan het product of de dienst, dan zorgt dat voor trots, een voldaan gevoel en een glimlach of traan van geluk.
Door te leren van dit succes van de IKEA, kunnen zorgorganisaties nieuwe manieren ontdekken om de cliënt betrokkenheid te vergroten, zelfredzaamheid te bevorderen en een meer persoonlijke en bevredigende ervaring voor hun cliënten te creëren.
Wat de zorg kan leren van CitizenM
Van de retail naar de hospitality wereld. Dat heeft de oprichter van CitizenM ook gedaan. CitizenM is namelijk ontstaan vanuit het omdenken van de frustraties van medewerkers van Mexx, die voor hun werk de wereld over vlogen en ook graag eens in een hip hotel wilden verblijven (maar daar het budget niet voor kregen…). Dat heeft de oud-eigenaar van Mexx ertoe bewogen om CitizenM op te richten. Vanuit het idee: hoe kunnen we de lessen van een betaalbaar lifestyle merk toepassen op de hospitality branche? Dan heb je het over: goede locaties, een unieke en hippe uitstraling en bovenal betaalbaarheid. Hij is daadwerkelijk met een blocnote langs alle succesvolle hotelketens gegaan en heeft alles weggestreept wat niet essentieel was (wie heeft in godsnaam bedacht dat je dat chocolaatje op je kussen nog op gaat eten als je net je tanden hebt gepoetst…) en ging daarnaast op zoek naar die zaken die voor een hoge klantwaardering zorgen.
Bij CitizenM draait alles om de gastervaring, vanaf het moment van inchecken tot aan het vertrek. Bij binnenkomst staat een tafel met zes beeldschermen, met de boodschap: Welkom, check jezelf hier in. Het lijkt stiekem wel een beetje op de IKEA. Je kunt zelf via de app online inchecken en op je telefoon verschijnt de toegangssleutel naar je hotelkamer.
Maar dit is niet het enige wat CitizenM bijzonder maakt. Die ultieme klantbeleving scoren ze ook door de manier waarop ze hun personeel behandelen en aansturen. Bij CitizenM zijn medewerkers geen gewone werknemers, maar ambassadeurs van het merk. Ze worden geselecteerd op basis van hun persoonlijkheid en enthousiasme, niet alleen op hun vaardigheden.
Het wervingsproces bij CitizenM is anders dan bij traditionele hotels. In plaats van sollicitatiegesprekken voeren, organiseert CitizenM ‘casting days’, waar sollicitanten een dag lang workshops volgen en worden geobserveerd in verschillende situaties. Op deze manier kunnen ze zien hoe potentiële medewerkers omgaan met uitdagingen en interacties met gasten.
Eenmaal aangenomen, worden medewerkers aangemoedigd om zelf initiatief te tonen en hun persoonlijkheid te laten zien. Zo stelt het ‘random acts of kindness’ programma medewerkers in staat om zelf initiatief te nemen om gasten te verrassen en die extra glimlach te toveren. Van het serveren van een gratis drankje tot aan het vergezellen van een gast naar de opera, wier partner plots ziek is geworden.
Dit unieke model van medewerkersbetrokkenheid en empowerment heeft CitizenM geholpen om een cultuur van ultieme gastvrijheid te creëren die gasten keer op keer terugbrengt. Het laat zien dat door te investeren in personeel en hun ontwikkeling, organisaties een verschil kunnen maken in de ervaring die ze bieden aan hun klanten.
Wat de zorg kan leren van LEGO
Tot slot, zetten we de LEGO bril op. Want wie is er niet groot geworden met LEGO? LEGO staat bekend om zijn creatieve en modulaire benadering van speelgoed ontwerp. De eenvoudige bouwstenen kunnen op ontelbare manieren worden gecombineerd en samengevoegd, waardoor kinderen (en volwassenen) hun verbeelding de vrije loop kunnen laten en unieke creaties kunnen maken. Je ziet dat deze creatieve modulaire benadering steeds meer voeten in de aarde krijgt in bijvoorbeeld traditionele branches als de bouw en vastgoed. Maar ook in de zorg is dit een interessant principe. Door te werken met modulaire elementen en meer flexibele structuren, kunnen zorginstellingen hun diensten afstemmen op de individuele behoeften van cliënten en een meer gepersonaliseerde en doeltreffende zorg leveren.
Maar de LEGO casus heeft meer te bieden. Want LEGO is als organisatie ook een ster in samenwerking en moedigt co-creatie aan door middel van hun LEGO Ideas-platform, waar fans hun eigen ideeën voor nieuwe LEGO-sets kunnen indienen en delen. Door de gemeenschap te betrekken bij het ontwerp- en productieproces, creëert LEGO een gevoel van betrokkenheid en eigenaarschap bij zijn klanten, wat resulteert in een sterke merkloyaliteit en innovatieve producten. En tevens zorgt dit voor aanzienlijk lagere ontwerpkosten. Je hebt geen een enorme bak van ontwerpers in dienst, maar LEGO zet de fans in als ontwerpers voor toekomstige legosets. Want op het moment dat jouw ontwerp voldoende likes heeft gekregen op het LEGO Ideas-platform, maak je kans dat jouw legoset wereldwijd verkocht gaat worden.
En tot slot, kunnen we van LEGO leren als het gaat om experimenteren. Kinderen worden aangemoedigd om te spelen, te verkennen en te experimenteren met verschillende bouwtechnieken en materialen, zonder bang te zijn om fouten te maken. Deze cultuur van trial-and-error moedigt een groei-mindset aan en stimuleert creativiteit en innovatie. In de zorgsector zul je wel denken experimenteren, no way! Maar juist in zorgorganisaties kunnen we veel leren van deze benadering door een cultuur van experimentatie en iteratief leren te bevorderen. Door ruimte te bieden voor het uitproberen van nieuwe ideeën en het omarmen van mislukkingen als leermomenten, kunnen zorginstellingen hun innovatievermogen vergroten en effectiever inspelen op veranderende behoeften en uitdagingen binnen de sector.
Voor extra inspiratie check ook eens de blogs op: Wat de zorg kan leren van…
Innoveren in de zorg en leren van andere werelden, hoe doe je dat dan?
Het begint allemaal met nieuwsgierigheid. Stel jezelf open voor nieuwe ervaringen en ideeën. Ga op ontdekkingstocht buiten je vertrouwde terrein en laat je verrassen door wat je tegenkomt. Bezoek verschillende soorten bedrijven, spreek met mensen uit verschillende sectoren en leer van hun successen en uitdagingen. Vergeet vooral niet om te blijven experimenteren en te spelen met nieuwe concepten en benaderingen, want zoals een kind de wereld ontdekt door te spelen, zo kunnen ook organisaties nieuwe mogelijkheden ontdekken door te durven experimenteren.
Hulp nodig? Wij laten je graag andere werelden ontdekken tijdens een innovatiesafari, boosten jullie innovatievaardigheden met een innovatieworkshop of innovatie bootcamp. Maar ook voor het begeleiden van de innovatiebeweging met een training of innovatieprogramma (om de juiste innovatiestrategie uit te stippelen en innovatie als manier van werken te omarmen) ben je bij BRIL innovatie aan het juiste adres!
Oprichter, maar vooral klantfanaat @ BRIL innovatie.